Irak Kürdistan Bölgesi eski Başkanı ve Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) lideri Mesut Barzani, ABD’nin Irak’tan çekilmesinin ciddi güvenlik riski oluşturacağını belirterek, bu durumun IŞİD’i yeniden canlandıracağını söyledi. PKK’nın silah bırakma kararını memnuniyetle karşıladığını da aktaran Barzani, Abdullah Öcalan’ın serbest kalmasını istedi. Barzani ,”Onu görmeyi umuyorum ama hapishane dışında” dedi.
Şam ile Kuzeydoğu Suriye yönetimleri arasında görüşmelerin kötüye gitmesinin kendisini endişelendirdiğini ifade eden Barzani, Arap aşiretlerini “Saldırırsanız Peşmerge ile Kamışlı’ya gireriz” sözleri ile uyardı.
“Peşmerge” isimli bir yolun açılışına katılmak için Paris’e giden Barzani, Fransız kanalı France 24’e verdiği röportajda, PKK’nın silah bırakma kararı, yeni çözüm süreci, Kuzeydoğu Suriye ve Erbil-Bağdat ilişkilerini değerlendirdi. Sürecin bu kez “farklı ve umut verici” olduğunu belirten Barzani, PKK lideri Abdullah Öcalan’ın serbest bırakılmasının barışın kalıcı hale gelmesinde önemli bir adım olacağını ifade etti.
Arap-Kürt çatışması endişesi
Suriye’de artan şiddetin kendisini endişelendirdiğini belirten Barzani, Şam ile Kuzeydoğu Suriye yönetimleri arasında 10 Mart’ta varılan anlaşmayı desteklediğini söyledi. Bölgedeki en büyük korkusunun, dış bir elin Kürtler ve Araplar arasında bir çatışmayı tetiklemesi olduğunu vurgulayan Barzani, “Bunun olmaması için tüm gücümüzle çalışıyoruz” dedi. “Savaş çözüm değildir” diyen Barzani, yeni Suriye hükümetinin tüm etnik ve dini bileşenlere saygı duyması gerektiğini belirtti.
“En büyük korkum”
Mesud Barzani’nin France 24’te yayınlanan röportajında soru ve yanıtlar şöyle:
-Sayın Barzani, Suriye’deki durumla başlamak istiyorum. Yeni yönetimin başlangıcından itibaren Aleviler, Dürziler ve Kürtler gibi azınlıklara karşı yoğun bir şiddet görüyoruz. Mart ayında, Kürt kökenli Suriye Demokratik Güçleri lideri Mazlum Abdi ile geçici lider Ahmed Şerua arasında, Kürt askeri ve sivil yapılarının yerel yönetime entegre edilmesi konusunda bir anlaşma yapıldı. Ancak bu anlaşmanın uygulanmadığını görüyoruz. Şiddetin artmasından ya da hatta bir iç savaş çıkmasından endişe duymuyor musunuz?
-Barzani: Şüphesiz, Suriye rejiminin değişmesi Suriye’deki birçok sorunun çözümü oldu. Biz, Kürtlerin birliğini garanti altına almak için elimizden geleni yaptık, barış yolunu seçtik ve Suriyeli Kürtleri destekledik. Mazlum Abdi ile görüştüm ve Ahmed Şara ile Mazlum Abdi arasında imzalanan anlaşmayı destekledim. Ancak son zamanlarda gelişmelerin kötüye gitmesinden ve çöküşten endişeliyim. Yine de barış yolunu kaybetmememiz gerektiğine inanıyoruz. En büyük korkum, kötü yönetimin Kürtler ile Araplar arasında bir savaşa yol açmasıdır. Ancak bunun olmaması için tüm çabalarımızı ortaya koyuyoruz. Tüm sorunların savaş düşünülmeden çözülmesi gerekiyor, çünkü savaş bir çözüm değil. Yeni yönetimin, ülkedeki tüm bileşenleri ve her birinin özelliklerini dikkate alması gerektiğini düşünüyorum.
“Türkiye ile dolaylı ilişki içindeyiz”
-Sayın Başkan, dış müdahale korkusundan bahsettiniz. Ancak açık olalım, Türkiye, Suriye Demokratik Güçleri’ne askeri güçle tehditlerde bulunuyor ve bu grupların anlaşmalara uymadığını tekrarlıyor; hatta onları İsrail tarafından kontrol edilmekle suçladıklarını duyduk. Sizin Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile iyi ilişkileriniz var ve ondan Suriye’ye müdahale etmemesini istediniz. Onun sizin istediğiniz doğrultuda hareket edeceğine inanıyor musunuz?
-Barzani: Açıkça görülüyor ki, Türkiye ile dolaylı olarak ilişki içindeyiz ve Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bizzat. Türkler de barışçıl bir çözümü destekliyorlar ve geçtiğimiz Mart ayındaki anlaşmayı desteklediler, tıpkı bizim yaptığımız gibi.
-Ancak süreçte birçok zorluk vardı ve iş kolay değildi.Ancak siz, bu gruplara karşı Türkiye’nin Suriye’deki askeri müdahalesine karşısınız.
Barzani: Bu grupların Türkiye’nin çıkarlarına karşı çalıştığını düşünmüyorum. Aksine, Türk yetkililer bu sorunların çözülmesini ve Kürtlerin kaderinin netleşmesini istediklerini ifade ettiler, aynı zamanda herhangi bir baskıcı gelişmeyi reddediyorlar.
“Destek görüyor”
-Türkiye konusunda önemli bir gelişme var; PKK’nın silah bırakma kararı. Sizce bu, bölgenizde tarihi bir karar mı ve etkisi olacak mı? Çünkü bu silah bırakma gerekliydi ve şimdi fiilen gerçekleşiyor mu?
-Barzani: Öncelikle şunu söylemek isterim ki, biz tüm gücümüzle Türkiye’deki barış sürecini destekliyoruz. Ancak bu seferki barış yöntemi, önceki yöntemlerden farklı; yönetim, parlamento ve Türk kamuoyunun genelinde destek görüyor. Bu, büyük bir değişikliktir.
“Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan talep ettiniz mi?”
-Abdullah Öcalan hapiste. Ondan sizi ziyaret etmesi istendi mi? Bu doğru mu ve siz onu ziyaret etmek ister misiniz? Barış süreci adına serbest bırakılmasının iyi bir şey olabileceğini düşünüyor musunuz?
-Barzani: Onu görmeyi umuyorum, ama hapishane dışında.
-Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan onu serbest bırakmasını istediniz mi?
-Barzani: Son zamanlarda görüşmedik, ancak bunun barış sürecinin bir sonucu olduğunu düşünüyorum ve umarım serbest bırakılır.
“IŞİD yeniden ortaya çıkacak”
-Irak’taki duruma dönelim. 2025’in sonunda ABD güçleri Irak’tan, 2026’nın sonunda ise Kürdistan Bölgesi’nden yeniden çekilecek. Önceki ABD çekilmesinde olduğu gibi IŞİD’in yeniden ortaya çıkmasına yol açabilecek bir boşluktan endişe duyuyor musunuz, yoksa bu sefer durumun tamamen farklı olduğunu mu görüyorsunuz?
-Barzani: Şüphesiz, ABD güçleri ve uluslararası koalisyon çekilirse, 2012’deki olayların aynı senaryosu tekrarlanacak ve IŞİD yeniden ortaya çıkacak.
“Tam çekilme olacağını düşünmüyorum”
-Peki, Trump yönetimine 2026 sonunda çekilmemeleri için bir talepte bulundunuz mu ve taleplerinizin dikkate alınmasını umuyor musunuz?
-Barzani: Tam bir çekilme olacağını düşünmüyorum, çünkü defalarca ABD ve uluslararası koalisyon güçlerine ihtiyacımız olduğunu söyledik. Çünkü IŞİD tehlikesi hâlâ mevcut. Bunu söyledik, ilettik ve bu bizim politikamız.
Dron saldırılarını Haşdi Şabi mi gerçekleştiriyor?
-Bölgenizde, özellikle Temmuz ayında birkaç drone saldırısı gerçekleşti. Partinizin önemli bir üyesi olan Hoşyar Zebari, Bağdat’taki yerel hükümeti, bu saldırıları kimin düzenlediğini bildiği halde açıklamamakla suçluyor. Bu suçlamalarda onunla aynı fikirde misiniz ve sizce bu saldırılardan kim sorumlu?
-Barzani: Erbil ve Bağdat arasında ortak bir soruşturma komitesi kuruldu ve bu dronların kimin tarafından bölgeye yönlendirildiğini ve nereden geldiğini belirlemek için bazı sonuçlara ulaşıldı. Bu sonuçların yayınlanması gerekiyordu. Yayınlanmadan önce detaylara girmek istemiyorum.
-Ayrıca, bazı yetkililerden, genellikle İran’la ilişkilendirilen Haşdi Şabi güçlerinin bu saldırılardan sorumlu tutulduğunu duyduk. Bu açıkça ifade edildi. Bu sizin de görüşünüz mü? Geçmişte bu güçlerin bölgenizde müdahalelerde bulunduğunu biliyoruz, onlar mı sorumlu?
-Barzani: Bu biliniyor, ancak tüm Haşdi Şabi örgütlerini suçlamıyoruz, sadece belirli birkaç grup. Tekrar söylüyorum, bu detayları açıklamak istemiyorum, diğer şeyler açık.
“Bağdat’ın federal sistemi Kabul etme sorunu var”
-Bağdat ile Erbil arasındaki ilişkiler zor ve yıllardır anlaşmazlıklar yaşanıyor. Geçtiğimiz Mayıs ayında yerel hükümet, kamu çalışanlarının maaşlarının ödenmesi de dahil olmak üzere para göndermeyi durdurdu. Görünüşe göre bir tür anlaşma yapıldı, aynı zamanda petrol ihracatının yeniden başlaması konusunda. Gerçek bir anlaşma var mı, hâlâ baskılar mevcut mu ve Erbil ile Bağdat arasında temel bir güven eksikliği mi var?
-Barzani: Maalesef bazı zorluklar var, ancak bunları çözmek için gerçek bir niyet var ve bunu yapabiliriz. Anayasa, bizim ve Bağdat için bir yol haritasıdır ve biz anayasada belirtilenden fazlasını istemiyoruz, ancak anayasanın ihlal edilmesini de kabul etmiyoruz. İstediğimiz, anayasanın uygulanmasıdır. Ayrıca, federal sistemi kabul etme sorunu hâlâ Bağdat’ta mevcut, federalizmi kabul etme sorunu. Geçtiğimiz Ekim ayında Kürdistan Bölgesi’nde parlamento seçimleri yapıldı, ancak o zamandan beri parlamento toplanmadı ve yeni hükümet kurulmadı; bir tür felç durumu var.
-Bu sizi endişelendiriyor mu?
-Barzani: Bu doğru, maalesef bu durumdan memnun değiliz ve umuyoruz ki Eylül ayında, önümüzdeki birkaç gün içinde parlamento, yeni hükümeti kurmak için toplansın.
Arap aşiretlerine uyarı
Erbil merkezli Rudaw TV, Barzani’nin Paris’te bazı önemli Kürt şahsiyetlerle yaptığı görüşmede Kuzeydoğu Suriye’ye yönelik tehditlere dikkat çekerek Arap aşiretlerini uyardığını ileri sürdü. Barzani konuşmasında, Arap aşiretlerinin Kuzeydoğu Suriye yönetimine saldırması halinde bütün Peşmergelerin yönünü Kamışlı’ya çevireceğini ve kendisinin de Peşmergelere eşlik edeceğini söylediği belirtildi. Kuzeydoğu Suriye’ye saldırıyı kabul etmeyeceklerini ifade eden Barzani’nin Arap aşiretlerine bu yönlü mesaj gönderdiği vurgulandı.
