Güney Afrika’da greve giden liman çalışanlarından kısmi kazanım
Mehmet Korkmaz
4 min read
Güney Afrika’da yüzde 13’lük artırım talebiyle grev başlatan liman emekçileri, patronun yüzde 6’lık artırım talebini kabul etti. Sendika, firmanın daha evvel teklif ettiği yüzde 3’lik teklifi iki katına çıkarsa da, kerdi talep ettiği teklifin yarısından azına ikna oldu.
Güney Afrika Cumhuriyeti’nde ulusal liman işletmeleri ve demiryolu nakliyeciliği firması Transnet emekçilerinin maaşlarında yaklaşık yüzde 13’lük artırım talebiyle geçen hafta başlattıkları grevde uzlaşı sağlandı.
Birleşik Ulusal Nakliyecilik Sendikası (UNTU), patronun yüzde 6’lık artırım talebini kabul etti.
Transnet’ten yapılan yazılı açıklamada, firma çalışanlarının çoğunluğunun üye olduğu UNTU ile 3 yıl mühletle yaklaşık yüzde 6’lık nizamlı maaş artırımı konusunda muahedeye varıldığını bildirdi.
Buna nazaran, 24 bin 992 üyeli UNTU, Transnet’in 2022’de yüzde 6, 2023’te yüzde 5,5 ve 2024’te yüzde 6’lık maaş artırımı teklifini kabul etti.
DİĞER BÜYÜK SENDİKA ŞİMDİ SESSİZ
Transnet’in sendikalı personellerinin yüzde 54’ünün üye olduğu UNTU, ülkenin en büyük nakliyat sendikalarından biri.
Böylece Güney Afrika’nın limanlarında mal akışını değerli ölçüde etkileyen bu greve katılan emekçilerin büyük kısmı muhtemelen yarından itibaren greve son verecek.
Bununla birlikte UNTU’dan yahut grevin öteki büyük sendikası Güney Afrika Nakliyecilik ve Müttefik Emekçiler Sendikası’ndan (Satawu) şimdi bir açıklama yapılmadı.
Satawu’nun da ilerleyen günlerde misal bir artırım oranından mutabakata varması veya grevi sürdürmesi, her açıdan ülkenin iktisadının yakın geleceği için önemli değer taşıyor.
ŞİRKET YÜZDE 3 TEKLİF EDİNCE GREV BAŞLAMIŞTI
Transnet daha öncesinde sendikalara yüzde 3’lük bir teklif götürmüş, ancak bu teklifi reddeden UNTU ve Satawu sendikaları 10 Ekim’den itibaren greve gitmişti.
Firmanın datalarına nazaran, bir genel emekçi ayda yaklaşık 9 bin 346 rand (9 bin 608 lira) net fiyat kazanıyor. Transnet daha evvel gelirlerinin 3’te 2’sini oluşturan personel fiyatlarında, mali imkansızlıklardan ötürü daha fazla artırım yapamayacağını açıklamıştı.
Bununla birlikte bir haftalık grevin tesirleri, firma yetkililerini bir evvelki teklifin yaklaşık 2 kata çıkarmaya ikna etmiş gözüküyor. Bu birebir vakitte UNTU’nun talep ettiği oranın yarısından da azına ikna olduğu manasına geliyor.
ÜRETİMDE KIYMETLİ AKSAMA
Bu mevzuda grevin Güney Afrika’ya milyarlarca dolara mal olduğu iddia ediliyor.
Transnet, iki ana liman olan Durban ve Cape Town limanlarını işletiyor. Bu açıdan üretim akışının ve üretimin değerli ölçüde aksaması kelam konusu.
Halihazırda elektrik krizi ve Kovid-19 salgınının yaralarını sarmaya çalışan Güney Afrika’da, geçen hafta son yılların en düşük düzeylerinden birini gören ülkenin para ünitesi Güney Afrika randı ise pazartesi dolar karşısında bir ölçü bedel kazandı.
Ülkenin ekonomik kalbi Johannesburg kentinde bugün çarşı, pazar ve cümbüş yerlerinde hafta sonundan beri durağanlık hakim.
KÖMÜR VE DEMİR
Güney Afrika Cumhuriyeti yaklaşık 60 milyonluk nüfusuyla Sahra Altı Afrika’nın en büyük ikinci iktisadı.
Zengin yer altı ve yer üstü kaynakları, güçlü bir finansal altyapısı olan ülke, yabancı yatırımcıların cazibe merkezi.
Güney Afrika Cumhuriyeti birebir vakitte dünyanın önde gelen demir ve kömür üreticilerinden.
Bu grev bilhassa kömür ihracatını değerli ölçüde etkiliyor. Ülkede mal akışı durmuş değil, limandaki öbür özel firmalar tarafından belli ölçüde gerçekleştiriliyor ama grev kömür nakliyatını direkt aksatıyor.
Bloomberg’in haberinde geçen hafta Avrupa kömür piyasalarında, kasım ayı vadeli süreçlerindeki yüzde 10’un üzerinde fiyat artışı, Güney Afrika’da yaşanan grevle ilişkilendirilmişti.
Güney Afrika’dan kömür ithalatını 2022’nin birinci yarısında evvelki yılın tıpkı devrine nazaran 8 kata kadar arttıran Avrupa Birliği ülkeleri için ise, Transnet grevi, mevcut güç krizi içinde yeni bir arz sorunu olma özelliği taşıyor. (AA)
